Не знам дали се’ уште децата во основно училиште пишуваат домашни работи со горниот наслов. Едно време беше така, и не случајно се потсетив токму на таа возраст. Зашто – одговара, според постапките, според однесувањето, според менталитетот. И бидејќи, иако веќе во средовечни години, моето вистинско (не)познато (не)пријателче се однесува токму како дете од основно училиште. И тоа оние мивки деца (да, знам, лошо е за дете така да се каже, ама ги има и такви), оние тужибаби (кои подоцна, како возрасни, прераснуваат во кодоши!), оние кои ако им удриш чврга веднаш трчаат кај учителката и алапачисуваат, тужакаат, целите мрсулави и зацрвенети небаре си им врзал завратница. И нема(ше) полоши од тие и такви мали гнидички, тие кодошчиња во зародиш, кои уште тогаш мислеа дека се центарот на светот. Не знам зошто. Дали им фалела семејна топлина и љубов, дали толку им беше воспитувањето, дали пак им фалеше некоја штица во главата … Не знам, ама знам дека никој не ги сакаше.
И токму на таквите гнидички ме потсети актуелново (не)пријателче со неговите кодошења лево и десно – и буквално и „идеолошки“, тоест политички – со неговото мизерно глумење на национална плачлива „ѕвезда“ која мора од сите да биде сакана. Не смееш дури ни попреку да ја погледнеш. Затоа и не можам да му се обратам со, на пример, почитуван, или господине, зашто не е ни едното ниту другото. Секоја чест на неговите резултати, ама морате пред се’ да бидете – човек. И да бидете почитуван, и господин, токму заради тоа, заради човечноста, моралноста, интегритетот … а не со силата на парите, поддршката од политичарите (од различни провениенции!), грстот „фанови“ кои мислат со се’ друго освен со главата.
Елем, (не)пријателчево се растрчало наоколу и кодоши ли кодоши. Пишува писма, врти телефони, се пењави баш како мало дете на кое некој му ја земал омилената играчка. А ги има – сто! Тој демек знае кој за што е виновен во градов и државава, знае каде има непотизам или конфликт на интереси, кажува кој што треба да работи … Како некаква офуцана комшивка систематски ги следи сите кои во неговиот беден животец некако му пречат. Ги кодоши дури и тие кои во едно време, кога наводно бил „истеран“ од државава, му овозможија да каже што има да каже. Го промовираа низ македонските медиуми, му ставаа микрофон пред кодошката уста. А всушност, сега и ми текна дека и беше „истеран“ токму заради непримерено однесување, заради кодошење во зародиш, заради интригантство. Ние кои паметиме малку подолго тоа го знаеме. Тоа е цената на возраста. Ама – се исплати, барем за гнидички од ваков тип. Можат да ги мафтаат политичариве, или недозреаните „фанови“ кои паѓаат на ефтини малограѓански марифети. Впрочем, тоа е и најлесниот начин. Потешко е да се однесуваш согласно годините, согласно статусот – ако навистина го имаш – па и согласно се’ уште важечките морални стандарди во културата, во уметноста. Или мислат дека тоа одамна е мртво? Мислат, и тој со нив, дека во изминатата деценија успеаја да го урнисаат и тоа малку морал што беше останат? Е па не е баш така. Се’ уште има, знам, луѓе кои прво го ценат човекот, а потоа „уметникот“. И не можеш да бидеш второто, ако не си првото!
А моево (не)познато (не)пријателче се однесува токму спротивно на сите современи стандарди: како стара баба сред село, на гумно со врсничките алапачи, прежвакува туѓи гајлиња до доцна во ноќта, а ако затреба пишува и кодошлаци до надлежните. Што мислат луѓево, уште е 1948 година или трае времето на малоно фирерче и неговата клиентела па сите ќе се растрчаат на негов повик? Па малку ли ти беше, драго (не)пријателче? Инкасираше се’ што може да се инкасира во една државичка од овој тип. Што уште треба да ти се даде за да се смириш? Отворено азно да грабаш колку што можеш и да носиш преку границите? Та и да ти го овозможат тоа, после – што? Што друго ќе посакаш?
Кодошлакот, (не)пријателче, е неубава, малограѓанска, примитивна работа, недолична за сериозни луѓе. И најчесто им се крши од главата на кодошите!
Златко Теодосиевски