Не е потребно да се набројува колку пати од 1991 година до денес сме се нашле на „историски раскрсници“ и пред нови „историски предизвици“. Можеби поради познатиот факт дека земјите од Балканот произведуваат повеќе историја отколку што можат да апсорбираат, фразата за историски моменти стана дел од нашето секојдневие. Немало ден, а да не е историски поради некого и нешто.
Истиот епитет денес го има Договорот од Преспа. Но, ако се има предвид колку години поминаа во „битка за името“ и колку елити ја густираа власта преку негова наводна „одбрана“, овојпат, навистина заслужува да го наречеме историски денот, кога најконкурентната тема за националистички натпревар се симнува од првото место на тридецениската топ-листа.
А само до пред една година изгледаше прилично неверојатно дека она во што не успеале многу претходни влади и стари политички волци, ќе заврши со успех на двајца премиери, кои не биле ни полнолетни кога кулминирал спорот за името. Таквиот впечаток за нерешливост го цементираа со политички догми разни Караманлиси, Самараси, Венизелоси и Мицотакиси распоредени низ повеќе генерации, кои секогаш додаваа масло на стариот пламен за да се распламти пожарот, а не да се изгасне.
Имаа тие свои партнери на македонска страна, некои свесни, некои не, но со чија помош успешно не го решаваа спорот, а преку размена на национализми меѓусебно си помагаа во опстојувањето на власт и во мултиплицирањето на проблемот. Сѐ до лани.
Двајцата премиери, кои од 17 јуни 2018 година ги собираат ловориките за визионерство, храброст и лидерство, се родени во иста година – 1974: Заев во тогашнaта СФР Југославија, чие име и по распаѓањето на Федерацијата остана зачувано единствено во привременото име (ПЈРМ) со кое независна Македонија беше примена во ОН, a Ципрас е роден само четири дена по падот на тогашната воената диктатура во Грција.
И двајцата се израснати во семејства на претприемачи – едните посветени на градежништвото, другите на земјоделството. И двајцата растеле на различни страни од границата, слушајќи иста политичка приказна – дека спорот за името никогаш нема да се реши.
Младиот Алексис, истакнат како некогашен организатор на средношколски протести, на политичката сцена „за возрасни“ стигна на мотор, со инженерска диплома, маичка со ликот на Ернесто че Гевара и со имиџ на атипичен Грк – атеист и противник на конвенционалниот брак. До денес живее во невенчана заедница со неговата средношколска љубов и татко е на два сина, од кој едниот во чест на Ернесто че Гевара, го носи името Орфеј Ернесто.
Ципрас не е потомок на ниту една политичка династија во Грција. Ваквиот бек-граунд го растоварува од тестаменти на политички предци, кои би го обврзале да го држи пламенот на националистичкиот наратив „Македонија е само грчка“. Само човек ослободен од национализми, демагогии и табуа, денес може да застане на парламентарна говорница и да одржи лекција – дека македонската националност не е грчка за некому да ја даваат или не, а да ги потсети и комунистите на бегалците од граѓанската војна, и на букварот, и на нивната стрелана другарка Мирка Гинова.
Колумната на Катерина Блажевска за “Призма” во целост прочитајте ја тука