Императив во кризата ни беше да ги сочуваме работните места. Успеавме да спасиме отприлика 80 илјади работни места. Имавме пад на БДП од 4,5 проценти, а ако не беа мерките, нашиот пад би бил 8,7 проценти. Мерките ги дадоа очекуваните резултати, оценува вицепремиерот за економски прашања, координација на економските сектори и инвестиции Фатмир Битиќи во интервју за МИА.
Вели дека мерките биле носени на секои три месеци следејќи ги тековите во економијата. Се согласува дека некогаш тие не доаѓале навреме до граѓаните, но смета дека во време на криза најважно е да преовлада разумот кај сите политички чинители.
– Ние сме единствена земја, не само на Балканот, туку и пошироко, во која немаше разум. Влеговме во здравствена и економска криза, а се однесувавме неразумно како да живееме во мирнодопски моменти. Во Грција на пример, опозицијата се однесуваше разумно затоа што сметаше дека животот на граѓаните е најважен и дека во пандемија не сакаш да покажеш кој е попаметен и подобар политичар и дека за политички мегдан има време. Се согласувам дека некогаш мерките не доаѓаа навремено кај нашите граѓани, но сигурно се сеќавате дека јас повикував речиси секој втор ден дека на нашите пратеници кои се изгласани од граѓаните им се потребни само пет секунди да го кренат зеленото картонче и да ги изгласаат мерките. Замислете, пет секунди да се поважни од еден човечки живот. Јас тоа не можам да го разберам и никогаш нема да го разберам, истакнува Битиќи.
Во интервјуто, говори и за системските недостатоци што ги изнела пандемијата мислејќи на неформалната економија на чие сузбивање не се работело низ годините, за очекувањата од Интервентниот инвестициски план и од анализата за увозот на мазут, за странските инвестиции, како и за можностите што треба да им се дадат на младите.
Следува целото интервју со вицепремиерот Битиќи:
Пандемијата ни го смени животниот тек на сите. Се одрази врз здравјето, но и врз економијата. Економските показатели во последниот период се позитивни. Дали можеме да кажеме дека македонската економија полека закрепнува?
– Навистина жалам за се што ни се случи од здравствен аспект со пандемијата, за изгубените животи. За жал, тоа што ни се случи од здравствен аспект, не можеме да го надополниме. Среќен сум што денес здравствената криза полека стивнува и што податоците кои доаѓаат оттаму даваат одреден оптимизам. Од првите денови кога го добив мандатот укажував дека при самото креирање на мерките треба малку да бидеме трпеливи, да си веруваме еден на друг, дека заеднички ќе изнајдеме начини да излеземе од економската криза и дека се ќе надокнадиме и тоа многу побргу отколку што некои веруваа. Во суштина сметам дека резултатите кои доаѓаат се навистина позитивни. Во април индустриското производство бележи околу 46 проценти пораст споредувајќи со април претходната година. Некој ќе каже лесно е да се споредува со месецот кога го имавме најголемиот пад. Се согласувам, и затоа ако споредиме со април 2019 година, ние сме приближно до тоа што го имавме тогаш. Сеуште сме отприлика 6,7 отсто пад на индустриското производство, но ако го земеме кумулативно јануари-април 2019 и јануари – април 2021 година некаде сме околу 2- 2,5 проценти пад на индустриското производство. Но, она што е клучно е дека има тенденција на поврат, односно се враќаме на една од најдобрите години, а тоа е 2019 година. Тоа укажува дека нашата економија закрепнува.
Има уште неколку други податоци кои би сакал да ги кажам. Народната банка укажа на одредени важни параметри, а тоа е дека на крајот на април вкупните пари во оптег се зголемени за 9,4 проценти, вкупните кредити се зголемени за 5,7 проценти и вкупните депозити се зголемени за 6,9 проценти. Просечната плата во март 2021 година е зголемена за околу 6,8 проценти споредбено со март претходната година. Ова се позитивни резултати, но она што мене ме радува е и враќањето на оптимизмот и во економијата, но и кај граѓаните.
Друг момент кој треба да го имаме предвид за закрепнувањето на економијата е однесувањето на другите економии. Ние сме зависна економија од другите поразвиени економии како што се Германија, Велика Британија и.т.н. Како што таму се олабуваат одредени сегменти на живеење и економијата почнува да заживува, тоа се чувствува и кај нас. За жал, сеуште не сме во сегментот кој би го посакувале, но она што се случува е дека со различните иницијативи кои ги презедовме, укажавме дека сме свесни што се случува и сме подготвени да ги искористиме можностите.
Како Влада во време на криза донесовте шест пакети мерки како за поддршка на стопанството, така и за поддршка на граѓаните. Сепак имаше реакции од опозицијата дека мерките се ненавремени, дека има слаба реализација… Ваш став околу ова и дали Владата е подготвена да креира нови пакети на мерки доколку има потреба од такво нешто?
– Како што се закрепнува полека здравствената криза и влегуваме во фазата на опоравување, се прават анализи кои се ефектите од мерките. Прво, ние сме една од земјите во Западен Балкан која во континуитет има донесено мерки за спас на стопанството. Ги носевме мерките на секои три месеци следејќи ги тековите во економијата и одговаравме навремено. Но, сме единствена земја, не само на Балканот, туку и пошироко, во која немаше разум. Влеговме во здравствена и економска криза, а се однесувавме неразумно како да живееме во мирнодопски моменти. Во Грција на пример, опозицијата се однесуваше разумно затоа што сметаше дека животот на граѓаните е најважен и дека во пандемија не сакаш да покажеш кој е попаметен и подобар политичар и дека за политички мегдан има време. Се согласувам дека некогаш мерките не доаѓаа навремено кај нашите граѓани, но сигурно се сеќавате дека јас повикував речиси секој втор ден дека на нашите пратеници кои се изгласани од граѓаните им се потребни само пет секунди да го кренат зеленото картонче и да ги изгласаат мерките. Замислете, пет секунди да се поважни од еден човечки живот. Јас тоа не можам да го разберам и никогаш нема да го разберам.
Ако ги гледаме бројките – ние донесовме шест пакети мерки, околу 1,2 милијарди во кои имаше директни буџетски средства. Според анализите направени на 31 декември 2020 година, ние бевме на 75 проценти од спроведеност на мерките. Притоа, ефектот што го дадоа мерките е намалување на падот од 4,2 проценти или поинаку кажано имавме пад на БДП од 4,5 проценти, а ако не беа мерките, нашиот пад би бил 8,7 проценти. Секако, 4,5 проценти пад е лош резултат, но споредбено со регионот, ние сме убедливо со најмал пад. Црна Гора имаше пад од 15 проценти, Косово од 12 и Албанија приближно 10 проценти. Ако се споредуваме со земјите од ЕУ, ние сме трети што значи дека само две европски држави се пред нас.
Целото интервју со Фатмир Битиќи за МИА прочитајте го на следниов ЛИНК.