Местото каде што живеете може да влијае на тоа колку брзо стареете, во зависност од факторите на животната средина, социјалните и политичките фактори што ве опкружуваат.
Според неодамнешна студија објавена во списанието Nature Medicine, Данска е земјата каде што луѓето стареат најбавно. Научниците откриле дека оваа земја има најдобри услови за побавно биолошко стареење – благодарение на поволната средина, социјалните околности и политичката стабилност.
Студијата анализирала повеќе од 160.000 луѓе од 40 земји за да спореди како различните фактори влијаат на процесот на стареење низ целиот свет.
Научниците ја користеле таканаречената биобихевиорална возрасна разлика – алатка базирана на вештачка интелигенција која ја проценува разликата помеѓу нечија вистинска (хронолошка) возраст и предвидената биолошка возраст, врз основа на околината и ризиците на кои е изложено лицето. На пример, ако имате 50 години, но моделот базиран на вашите состојби предвидува дека имате 55 години, вашиот „биолошки предикативен јаз“ е 5 години – што укажува на забрзано стареење, пишува Science Focus.
Резултатите? На четирите анализирани континенти – Африка, Азија, Европа и Јужна Америка – се покажа дека Европејците стареат најздраво. Од друга страна, забрзаното стареење е почесто во земјите со пониски приходи.
„Оваа студија е важна затоа што го редефинира стареењето – тоа не е само биолошки или животен процес, туку е длабоко поврзано со пошироките социјални и политички услови. Каде и како живеете може значително да го забрза или забави стареењето“, рече д-р Мортен Шајбие-Кнудсен, експерт за стареење на Универзитетот во Копенхаген, кој не беше директно вклучен во истражувањето, објави Nova.rs.
Најбрзото стареење е забележано во Египет – каде што луѓето се во просек 4,75 години постари биолошки од нивната вистинска возраст. Потоа следат Јужна Африка и земјите од Јужна Америка. Во Европа, забрзано стареење е забележано во источните и јужните региони.
Од друга страна, најбавното стареење е забележано во Данска – каде што луѓето се биолошки помлади во просек за 2,35 години. Потоа следат Холандија и Финска.
Што ја прави земја како Данска добра за здраво стареење?
Истражувачите откриле дека физичките фактори како што се квалитетот на воздухот играат клучна улога, како и социјалните фактори – вклучувајќи ја родовата еднаквост и социоекономскиот статус.
Интересно е што политичките фактори – како што се слободните избори, присуството на демократски институции, слободата на политичко дејствување и општото чувство дека политичарите дејствуваат во интерес на граѓаните – исто така одиграле значајна улога.
„Зошто политиката има такво влијание врз стапката на стареење останува голема мистерија“, вели д-р Шајбие-Кнудсен. „Можно е хроничниот стрес поради несигурност и нееднаквости во здравјето да игра клучна улога.“
Студијата, исто така, открила дека луѓето со забрзано стареење имале осум пати поголема веројатност да имаат проблеми со секојдневните активности и четири пати поголема веројатност да доживеат когнитивен пад.
Сепак, истражувачите забележуваат дека овие асоцијации се асоцијативни, а не причински. Сепак, резултатите ја истакнуваат важноста на инвестирањето во здравствена еднаквост на глобално ниво.
„Изненадувачки, негативните фактори имале посилно влијание од заштитните, а луѓето од посиромашните земји покажале значително побрзо стареење, без оглед на нивниот социјален статус“, заклучува Шајбие-Кнудсен.
„Ова е уште еден силен аргумент за инвестирање во универзални системи како што се образованието и здравствената заштита – како клуч за поздрава популација.“