Нема што многу може да се додаде за судбината на македонско-грчките разговори за „проблемот со името“ по средбата на Заев и Ципрас во Давос. Неспорно е дека процесот се движи во „позитивна насока“, на што упатуваат сите коментари и одгласи од таа средба. Тоа, секако, не е неважен резултат од неа. Дополнително, досегашната синхронизација на постапките на Атина и Скопје е дипломатски и политички дострел сам по себе, со оглед на 27-годишното искуство на меѓусебни препки, подметнувања, дистрибуирани шпекулации и озборувања чии извори, често, се наоѓаа во врвовите на властите во нашите две држави. Можеби од далечниот почеток на овој спор, прв пат и двете официјални страни – барем до сега – се воздржуваат да прават позначајни поени за домашна политичка употреба, бидејќи тоа никогаш не било премногу тешко, а секогаш имало предвидлив внатрешно-политички успех.
Но, впечаток е дека сѐ уште сме во фаза кога се договара само рамката на решението, а преговорите за неговата содржина, барем за јавноста, остануваат непознати. Додека, пак, не ги чуеме главните елементи од содржината на тој „пакет“, тешко е да се прогнозираат изгледите за успешноста на целиот зафат.
Сите добронамерни се надеваат дека вложената енергија ќе даде позитивен резултат и дека некакво решение ќе успее да се најде.
Сепак, ако тоа не се случи, постојат некои последици кои не е тешко да се предвидат?
Се чини дека најбрзата „жртва“ од евентуалниот неуспех ќе биде смислата на понатамошниот формат на овие преговори, како и на самиот меѓународен „олеснувач“, Метју Нимиц: доколку оваа последна, најелаборирана епизода во решавањето на македонско-грчкиот спор не даде резултат, Нимиц ќе мора да си поднесе оставка. Што и да се случува понатаму во македонско-грчките односи, при евентуален неуспех на оваа фаза, позицијата на Нимиц станува неодржлива.
Оставката на Нимиц, пак, ќе предизвика потреба од ново дефинирање на процесот во рамките на ООН и, можеби, нов олеснувач, па и со променет мандат во тој процес – а можеби и не, бидејќи Македонија ќе треба да ги одмери своите натамошни потези во ООН, низ правните и политичките опции што ѝ стојат на располагање. На тоа ќе имаме и морално и правно и политичко право, иако тие принципи не се секогаш решавачки во меѓународната политика.
Во оваа смисла, за ВМРО-ДПМНЕ и разните националистички распаленковци и тапчовци на маргините од нивната идеологија не треба ништо дополнително ни да се елаборира.
Во едно такво „сценарио“, предизвиците што ќе се обноват во внатрешно-политичките македонско-албански односи се добро познати и лесно предвидливи. Сепак, најнејасно е каква ќе биде моќта на СДСМ за привлекување на албански етнички гласови веќе на следните парламентарни избори – а со неповолен тек на околностите, таа вонредна проверка на расположението на гласачите можеби ќе стане неминовна веќе оваа, а не следната, 2019 година, заедно со редовните претседателски избори?
Сите овие калкулации се мотаат низ главите на домашните и на меѓународните политички фактори заинтересирани за натамошниот развој на настаните во Македонија. Во ситуација на тектонски политички пореметувања при неуспехот на македонско-грчките преговори, сите психоделични геополитички опции повторно ќе се извадат на маса и ќе делуваат дека се можни и привлечни, во зависност од силината на гласните жици и на другите ресурси што (ќе) им стојат на располагање на нивните заговорници.
Како сето тоа ќе се одрази на социјалниот и економскиот развој на Македонија, оставам на вашата имагинација.
Да не бидам погрешно сфатен: сѐ уште не мислам дека сме на лош пат, а ниту дека, неопходно, ќе дојде крајот на светот ако разговорите со Грција не дадат резултат. Напротив, само сакам да предупредам на нашата голема потреба тие разговори да дадат резултат, дури и по цена која некому, сега, можеби му се чини и прескапа. Оти, колкава е, всушност, цената на тој неуспех?
Сашо Орданоски
Извор: Цивил Медиа