Буда и заблуда

Добро е што е отстранет споменикот на Андон Лазов Јанев-Ќосето. Но, недозволиво е тој да замине „само“ како локациска дивоградба, бесправно поставена од страна на претходната градска власт. „Само“ тоа ли е проблемот? За жал, надвор од ваквиот легалистички пристап, има други, поважни и поголеми причини, зошто Ќосето треба да биде тргнат од јавниот простор.

Дури и да не бил дивоградба, дури и да бил поставен со сите законски одобренија, требаше јасно да се каже зошто тој мора да замине. Да се одржи јавен час, општествена лекција дека количеството потрошена бронза за негова монументализација и одвоената квадратура за постаментот се сосема безначајни во споредба со опасната инструментализација на историјата, со цел преку тој лик да се изгради култура на најцрни пресметки, поделби, одмазди, тензии и погубни национализми.

Токму заради тоа, многу поважно од отстранувањето на споменикот, е отстранувањето на пораките што тој ги рефлектира. А тие не се отстранети. Доказ за тоа е разочарувачкото обраќање на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски. Иако е скандалозно, условно речено, помал проблем е што во жарот на политичка борба потегот на неговите опоненти го изедначи со уништувањето на светско културно наследство од страна на ИСИС и талибанците.

Многу голем проблем е кога тоа го говори еден универзитетски професор, кога со неподнослива леснотија на политичка неодговорност, и со очигледно сомнителни знаење од историјата, ламентира по „личностите кои оставиле трага“. Кога го говори ова, дали Мицкоски навистина знае каква трага оставил Ќосето, освен крвава, во многу случаи братоубиствена, а во еден случај и буквално братоубиствена.

Притоа, Мицкоски уште подемагошки вели дека работа на историчарите е да ја оценуваат и вреднуваат улогата на овие херои. Па, нека ги праша. Еве, неговиот партиски колега, професорот Владо Поповски, во еден ТВ-настап многу јасно го опиша ликот и делото на контроверзниот лик Ќосето, неслучајно, познат под прекарот „Касапот“.

Дали Мицкоски навистина знае каква трага оставил Ќосето, освен крвава, во многу случаи братоубиствена, а во еден случај и буквално братоубиствена

Но, не сум сигурна дека Мицкоски ги прашал историчарите. Барем не оние кои историјата не ја толкуваат преку инструментализирано прилагодување за сомнителните потреби на нечија актуелна политика. Веројатно и затоа лесно ветува дека „ќе дојде ден кога овој споменик ќе биде поставен на местото на коешто заслужува“. Да, заслужува, но на буништето на историјата.

 

Целата колумна на Катерина Блажевска за Призма прочитајте ја тука

ПОВРЗАНИ ВЕСТИ

e